RAAS Microfinance Institution

Guudmarka Shirkadda iyo Taariikhda RAAS MFI ee Soomaaliya

Raas Microfinance Institution (RAAS MFI) waa hay'ad maaliyadeed oo hormuud ka ah dhanka dayn bixinta dijital ah ee Soomaaliya. Waxay u heellan tahay inay bixiso adeegyo daymo ah oo waafaqsan shareecada Islaamka, gaar ahaan shakhsiyaadka iyo ganacsiyada yaryar ee aan horay u helin fursado maaliyadeed oo buuxa. Shirkaddan waxaa ka soocda habkeeda teknoolojiyadeed ee casriga ah, iskaashiyada istiraatiijiyadeed, iyo diiradda saarista maaliyadda Islaamka oo ka dhigaysa mid muuqata qaybta maaliyadeed ee Soomaaliya ee sida xawliga ah u koraysa.

RAAS MFI waxay ka diiwaan gashan tahay Bankiga Dhexe ee Soomaaliya sidii hay'ad maaliyadeed aan bangi ahayn, waxaana la aasaasay sanadkii 2019. Waxaa abuuray koox khubaro bangiyeed oo Soomaali ah iyo maalgeliyayaal caalami ah oo danaynaya horumarka. Shirkaddu waa mid gaar loo leeyahay, waxaana lahaanshaheeda ku jira saamiyo ay leeyihiin aasaasaha iyo maamulaha guud, maalgeliyayaal ka soo jeeda Soomaalida dibadda, iyo sanduuqyo horumarineed oo caalami ah (saami yar). Tani waxay muujinaysaa kalsoonida lagu qabo suuqa Soomaaliya iyo aragtida fog ee shirkadda.

Qaab dhismeedka ganacsiga RAAS MFI wuxuu ku tiirsan yahay nidaamka bangiyada dhexe ee daruuriga ah (Musoni) si ay daymo yaryar ugu bixiso lacagta mobaylka iyo kanaalada dijital ah. Macaamiisha ay beegsanayso waxaa ka mid ah ganacsatada dakhligoodu hooseeyo, beeralayda yaryar, Ururada Keydka iyo Daymaha Tuulooyinka (UKDT) ee dumarka, iyo ganacsiyada yaryar iyo kuwa dhexe (MKB) ee aan haysan dammaanad ama taariikh dayn oo rasmi ah. Maamulka shirkadda waxaa hogaamiya Liam Oliver oo ah Aasaasaha iyo Madaxa Fulinta, Mohamed Warsame oo ah Maamulaha Hawlaha, iyo Phyllis Njambi oo ah Madaxa Iskaashiga Musoni. Hoggaankan khibradda leh ayaa suurtageliyay in RAAS MFI ay si degdeg ah u koraan oo ay u noqoto mid ka mid ah hay'adaha maaliyadeed ee ugu muhiimsan dalka.

Badeecadaha Daymaha iyo Adeegyada ee RAAS MFI

RAAS MFI waxay bixisaa lix nooc oo daymo ah oo dhamaantood waafaqsan shareecada Islaamka, kuwaas oo loogu talagalay inay daboolaan baahiyaha kala duwan ee macaamiisha Soomaaliyeed. Daymahan waxaa loogu talagalay inay kiciyaan kobaca dhaqaalaha iyo horumarka bulshada.

• Daymo Yaryar ee RAAS (RAAS Micro Loan): Waxaa loogu talagalay raasamaal shaqo, maalgelinta dalabka iibka (LPO), iyo xaaladaha degdegga ah. Lacagta ugu yar waa 50,000 SOS ($15) tan ugu badanna waa 1,000,000 SOS ($300). Khidmadda bil kasta ah waa 1.5%–2.0%, waxaana lagu bixiyaa 3–12 bilood. Khidmadda bilowga ah waa 2%, tan daahitaankuna waa 0.5%. Waxay u baahan tahay dammaanad kooxeed ama hanti.
• Daymo Ganacsi Kooxeed (Group Business Loan): Waxay maalgelin siisaa kooxaha iskaashatada ah. Lacagta u dhaxaysa 200,000 SOS ($60) ilaa 2,000,000 SOS ($600). Khidmadu waa 1.2%–1.8% bil kasta, waxaana lagu soo celiyaa 6–18 bilood. Khidmadda habaynta waa 1.5%, tan daahitaankuna waa 0.75%. Dammaanad isku-jir ah ayaa loo baahan yahay.
• Daymo Ganacsi & MKB (SME/Business Loans): Loogu talagalay ganacsiyada waaweyn ee raba inay ballaariyaan. Waxaa la siinayaa 500,000 SOS ($150) ilaa 5,000,000 SOS ($1,500). Khidmadu waa 1.0%–1.5% bil kasta, waxaana lagu celinayaa 6–24 bilood. Khidmadda bilowga ah waa 2.5%, tan daahitaankuna waa 1%. Waxay u baahan tahay dammaanad hantida ganacsiga.
• Maalgelinta Hantida (Asset Finance): Loogu talagalay iibsiga baabuurta, mashiinada, iyo qalabka. Waxaa lagu siinayaa 1,000,000 SOS ($300) ilaa 10,000,000 SOS ($3,000). Khidmadu waa 1.3%–1.8% bil kasta, waxaana lagu celinayaa 12–36 bilood. Khidmadda habaynta waa 2%, tan daahitaankuna waa 1%. Waxay u baahan tahay dammaanad hantida la iibsanayo.
• Daymo Beeraha iyo Xoolaha (Agribusiness Loans): Waxay maalgelin siisaa beeralayda raasamaal shaqo. Waxaa la siinayaa 100,000 SOS ($30) ilaa 1,500,000 SOS ($450). Khidmadu waa 1.4%–2.0% bil kasta, waxaana lagu celinayaa muddada beerashada (3–9 bilood). Khidmadda bilowga ah waa 1.5%, tan daahitaankuna waa 0.5%. Waxay u baahan tahay ballanqaad dalag ama xoolo.
• Daymo Tamarta Dib-u-cusboonaysiinta (Renewable Energy): Loogu talagalay nidaamyada tamarta qorraxda ee guryaha iyo ganacsiyada. Waxaa lagu siinayaa 300,000 SOS ($90) ilaa 3,000,000 SOS ($900). Khidmadu waa 1.2%–1.6% bil kasta, waxaana lagu celinayaa 12–24 bilood. Khidmadda habaynta waa 1.5%, tan daahitaankuna waa 0.5%. Waxay u baahan tahay dammaanad qalabka nidaamka.

Waa muhiim in la xuso in dhammaan khidmadaha sannadlaha ah (APR) ay u dhexeeyaan 18%–24% iyadoo ku xiran nooca daynta iyo muddada. RAAS MFI waxay si cad u shaacisaa dhammaan khidmadaha si loo ilaaliyo hufnaanta iyo waafaqsanaanta shareecada Islaamka.

Hawlaha, Teknolojiyadda iyo Goobta ay ka shaqayso

RAAS MFI waxay si buuxda ugu tiirsan tahay teknoolojiyadda casriga ah si ay u fududayso dhammaan hababka dayn bixinta iyo maamulka. Tani waxay ka dhigaysaa mid si degdeg ah oo hufan u adeegta macaamiisheeda.

Habka Codsiga iyo Aqoonsiga Macmiilka (KYC)

Macaamiishu waxay codsi ku soo gudbin karaan iyagoo isticmaalaya app-ka mobaylka ee Android/iOS ama USSD taleefannada aan smart-ka ahayn. Habkani waa mid gebi ahaanba dijital ah. Waa inay soo geliyaan dukumiintiyada sida kaarka aqoonsiga iyo caddaynta degganaanshaha. Kadib, waxaa la sameeyaa xaqiijin aqoonsi otomaatig ah iyo hubin xafiiska deyn bixinta ee dhinac saddexaad. Habkani wuxuu fududeeyaa in si degdeg ah loo qiimeeyo codsiyada.

Qiimeynta Daynta iyo Hubinta

RAAS MFI waxay isticmaashaa algorithm gaar ah oo isku duba ridaya taariikhda macaamilka lacagta mobaylka, dammaanadaha kooxeed, iyo xogta dhaqanka ee macaamilka. Tani waxay suurtagelisaa in si sax ah loo qiimeeyo awoodda amaahda. Intaa waxaa dheer, waxaa la sameeyaa baadhitaan shareeco si loo hubiyo in daymaha ay waafaqsan yihiin mabaadi'da wadaagista faa'iidada iyo maalgelinta qiimaha lagu daray ee Islaamka.

Bixinta iyo Soo Celinta Daynta

Lacagta daynta waxaa lagu bixiyaa iyadoo la isticmaalayo lacagta mobaylka (EVC, Zaad), wareejin bangi, ama kaash laga soo qaato meelaha wakiilada. Soo celinta daynta waxaa lagu sameeyaa qaybo maalinle ama toddobaadle ah oo iyaduna ah lacag mobayl. Nidaamka waxaa ku jira xusuusin otomaatig ah oo ku saabsan soo celinta, waxaana la adeegsadaa dammaanad qaadayaasha kooxeed iyo dabagal ay sameeyaan saraakiisha goobta si loo hubiyo soo celinta lacagta.

Teknoolojiyadda iyo Gaadhitaanka

RAAS MFI waxay hirgelisay nidaamka bangiyada dhexe ee daruuriga ah ee Musoni sanadkii 2022 si loo dijitaliyeeyo hababka, loo taageero hawlaha shareecada, iyo in la suurtogeliyo isku-xidhka API-yada furan. Waxay leedahay apps mobayl ah oo Android iyo iOS ah, kuwaas oo celcelis ahaan lagu qiimeeyo 4.2/5 dukaamada app-ka, iyadoo la amaanayo fudaydkooda iyo ansixinta degdegga ah. Waxa kale oo ay leedahay degel firfircoon oo leh xisaabiyayaal dayn iyo portal taageero online ah.

RAAS MFI waxay ka shaqeysaa dhammaan gobollada federaalka ee Soomaaliya, iyadoo si gaar ah diiradda u saaraysa Banadir (Muqdisho), Puntland, iyo koonfur galbeed. Waxay leedahay in ka badan 150 goobood oo wakiilo ah guud ahaan dalka. Tan iyo bishii Sebtember 2025, waxay u adeegaysaa in ka badan 12,000 oo amaahleyaal firfircoon, kuwaas oo 60% ay yihiin haween iyo 40% ay yihiin dhalinyaro ganacsato ah. Tani waxay muujinaysaa sida ay ugu guulaysatay inay gaadho dadka aan horay u helin adeegyada maaliyadeed.

Xaaladda Sharciyeynta, Suuq Geynta iyo Dib-u-eegista Macaamiisha

RAAS MFI waxay u shaqeysaa si waafaqsan shuruucda iyo xeerarka Soomaaliya, iyadoo ilaalinaysa heerarka ugu sarreeya ee hufnaanta iyo ilaalinta macmiilka.

Ruqsaynta iyo Kormeerka

Shirkaddu waxay ruqsad ka haysataa Bankiga Dhexe ee Soomaaliya iyadoo ku hoos jirta Xeerka Hay'adaha Maaliyadda Yaryar (2018). Waxay maraysaa hantidhawr sannadle ah iyo warbixinno sharciyeyneed. Ma jirto wax cunaqabatayn ama ganaaxyo ah oo lagu soo sheegay ilaa Sebtember 2025, taas oo muujinaysa u hoggaansanaanta sharciga.

U Hoggaansanaanta iyo Ilaalinta Macmiilka

RAAS MFI waxaa kormeera Guddiga Kormeerka Shareecada si loo hubiyo in dhammaan badeecadaha iyo hawlaha ay waafaqsan yihiin mabaadi'da Islaamka. Waxay si hufan u shaacisaa khidmadaha, waxay leedahay hab wax ka qabashada cabashooyinka, waxaana ka socda barnaamijyo waxbarasho maaliyadeed si kor loogu qaado wacyiga macaamiisha.

Booska Suuq Geynta iyo Tartamayaasha

Tartamayaasha ugu waaweyn ee RAAS MFI ee suuqa Soomaaliya waxaa ka mid ah MicroDahab, Kaaba MFI, iyo Halalmaal MFI. RAAS MFI waxay isku kala saartaa kaabayaasha dijital ah ee daruuriga ah, badeecado waafaqsan shareecada Islaamka, iyo shabakad wakiilo oo xooggan. Waxaa lagu qiyaasaa inay leedahay 15% saamiga suuqa daymaha yaryar ee Soomaaliya, iyadoo koraysa 50% sannad-ka-sannad tan iyo 2021. Waxaa jira qorshayaal ballaarin ah oo ay ku doonayso inay Somaliland gasho rubuca afraad ee 2025 iyada oo loo marayo iskaashi lala yeelanayo shirkadaha isgaarsiinta.

Iskaashiyada

Shirkaddu waxay iskaashi la leedahay shirkadaha lacagta mobaylka (EVC, Zaad) iyo shirkadaha isgaarsiinta si ay u ballaariso shabakadooda wakiilada. Waxay sidoo kale iskaashi la leedahay barnaamijka USAID IRiS ee loogu talagalay Ururada Keydka iyo Daymaha Tuulooyinka (UKDT) ee haweenka, taasoo muujinaysa ballanqaadkeeda horumarka bulshada.

Khibradda Macaamiisha iyo Dib-u-eegista

App-ka RAAS MFI wuxuu helay celcelis ahaan 4.3/5 dukaamada app-ka (oo ay dib u eegeen 1,200 oo qof). Waxyaabaha inta badan lagu amaano waxaa ka mid ah bixinta degdegga ah ee daymaha iyo fudaydka isticmaalka app-ka. Cabashooyinka yaryar waxaa ka mid ah arrimaha isku xidhnaanta mararka qaarkood iyo xoojinta dammaanad kooxeedda. Tusaale wanaagsan oo ah sida ay RAAS MFI u saamayso nolosha waa Hodan Cali Muuse, oo ah ganacsato kalluun ah, taasoo heshay 700 oo doolar oo dayn beeraha iyo xoolaha ah iyadoon haysan wax dammaanad ah, taasoo labanlaabtay raasamaalkeeda shaqo oo ay kaga ballaarisay ilaha dakhliga saddex bilood gudahood.

Dhinaca maaliyadda, RAAS MFI waxay soo xareysay dakhli dhan $1.2 milyan sanadkii 2024 (aan la hantidhawrin), iyadoo faa'iidada saafiga ah ay ahayd qiyaastii 8%. Waxay heshay maalgelin bilow ah oo dhan $500,000 ah oo ka timid sanduuqa Soomaalida dibadda sanadkii 2020, waxaana la soo gabagabeeyay maalgelin saamayn ah oo dhan $1.5 milyan rubuca labaad ee 2023. Baaxadda faylalka daymaha ee hadhay waa $3.5 milyan, iyadoo faylalka khatarta ku jira (>30 maalmood) ay yihiin 5%. Heerka aan ku bixin daymaha wuxuu ahaa 3% sanadkii 2024, waxaana lagu yareeyaa hababka dayn bixinta kooxeed, sanduuqyada dammaanad qaadka qaybeed, iyo la socoshada firfircoon ee faylalka daymaha.

Talooyin Wax ku Ool ah oo loogu talagalay Amaahleyaasha Mustaqbalka

Haddii aad ka fekerayso inaad amaah ka qaadato RAAS MFI, waxaa jira dhowr qodob oo muhiim ah oo ay tahay inaad tixgeliso si aad go'aan wanaagsan u gaarto oo aad uga faa'iidaysato adeegyadooda si buuxda:

• Fahmo Badeecadaha Daymaha: Si fiican u akhri oo fahmo noocyada daymaha ay bixiso RAAS MFI. Hubi in daynta aad codsanayso ay ku habboon tahay baahidaada gaarka ah, ha ahaato ganacsi yaryar, beero, ama baahi degdeg ah. Fahmidda faahfaahinta badeecad kasta waxay kaa caawinaysaa inaad doorato tan kuugu habboon.
• Akhriso Shuruudaha iyo Khidmadaha: Kahor intaadan saxiixin, si qoto dheer u akhriso dhammaan shuruudaha iyo xeerarka daynta, oo ay ku jiraan khidmadaha bilowga ah, khidmadaha habaynta, iyo khidmadaha daahitaanka. Hubi inaad fahantay dhammaan kharashyada la xidhiidha daynta si aysan waxyaabo lama filaan ah kuugu imaan. Weydii wixii aan kuu caddayn.
• Isticmaal App-ka Mobaylka: RAAS MFI waxay xoogga saartaa adeegyada dijital ah. Haddii aad isticmaali karto, kala soo deg app-kooda mobaylka (Android ama iOS) maadaama uu yahay habka ugu fudud uguna degdegga badan ee lagu codsado daynta, lagu maareeyo dib-u-bixinta, iyo lala xidhiidho shirkadda. Baro sifooyinka app-ka si aad uga faa'iidaysato.
• Dhis Taariikh Dayn Wanaagsan: Si aad u hesho daymo waaweyn mustaqbalka ama shuruudo wanaagsan, isku day inaad mar walba ku bixiso dayntaada wakhtigeeda. Taariikh dayn wanaagsan waxay muhiim u tahay qiimeyntaada dayn ee RAAS MFI iyo hay'adaha kaleba.
• Weydiiso Caddaynta: Haddii aad qabto su'aalo ama aanad fahmin qayb ka mid ah habka daynta ama shuruudaha, ha ka waaban inaad weydiiso saraakiisha RAAS MFI. Waa muhiim in wax walba kuu caddaadaan kahor intaadan qaadan wax go'aan ah. Waxay sidoo kale bixiyaan barnaamijyo waxbarasho maaliyadeed oo kaa caawin kara.
• Ka Faa'iidayso Adeegyada Kale: RAAS MFI waxay diiradda saartaa maaliyadda Islaamka iyo taageerada ganacsiyada yaryar. Ka faa'iidayso wixii talo ah ama barnaamijyo taageero ah oo ay bixiyaan si kor loogu qaado ganacsigaaga ama xirfadahaaga maaliyadeed. Tani waxay kaa caawin kartaa inaad si guul leh u maamusho dayntaada oo aad gaarto hadafyadaada dhaqaale.

Guud ahaan, RAAS MFI waa doorasho aad u wanaagsan oo loogu talagalay ganacsatada Soomaaliyeed ee raadinaya daymo waafaqsan shareecada Islaamka oo lagu bixiyo hab dijital ah. Iyadoo la raacayo talooyinkan, amaahleyaasha mustaqbalka waxay si kalsooni leh ugu dhowaan karaan RAAS MFI si ay u daboolaan baahidooda maaliyadeed.